Ποιος αποφασίζει τι είναι στη μόδα;
Γνωρίστε τους ανθρώπους που μαντεύουν τη διάθεση μας και ορίζουν τι θα βρεθεί τελικά στην γκαρνταρόμπα μας.
Spotlight
Βιβή Μωραΐτου
Γνωρίστε τους ανθρώπους που μαντεύουν τη διάθεση μας και ορίζουν τι θα βρεθεί τελικά στην γκαρνταρόμπα μας.
Δεν είναι λίγες οι φορές που κοιτάζοντας τις τάσεις της εκάστοτε σεζόν αναρωτιόμαστε αν οι δημιουργοί τα λένε μεταξύ τους σε μυστικά σουαρέ πριν χαθεί καθένας στο δικό του σχεδιαστήριο. Ποιος αποφασίζει τελικά τι είναι της μόδας; Ποιος εμπνεύστηκε την επιστροφή του πανκ και του grunge; Πώς εθιστήκαμε στο color blocking και γιατί το sporty είναι τώρα η ισχυρότερη τάση; Το τι θα φορέσουμε το καλοκαίρι ήταν προσχεδιασμένο από καιρό -τόσο καιρό που μόνο ένας έμπειρος trends forecaster θα μπορούσε να προβλέψει. Αν και οι τάσεις που ακολουθούμε στο ντύσιμο δεν μοιάζουν πάντα δική μας απόφαση, την ίδια στιγμή είναι περισσότερο από ποτέ. Υπεύθυνη για το παραπάνω οξύμωρο είναι μια κατηγορία εξειδικευμένων επαγγελματιών της βιομηχανίας της μόδας που εργάζονται σχεδόν παρασκηνιακά. Βασικό μέλημά τους είναι να (μας) παρατηρούν στενά. Ερμηνεύοντας και συνδυάζοντας κοινωνικές, οικονομικές, γεωγραφικές συνθήκες και παραμέτρους ων ουκ έστιν αριθμός, τα μέλη αυτής της ξεχωριστής κατηγορίας ειδικών της μόδας καλούνται να προβλέψουν πριν από μας για μας τις μελλοντικές προτιμήσεις και ανάγκες μας. Αυτές άλλωστε είναι που γεννούν τις επόμενες τάσεις που θα δούμε στα καταστήματα.
Επαγγελματίες μελλοντολόγοι
Πρώτοι και θεμελιώδεις κρίκοι στην αλυσίδα των συναρπαστικών επαγγελμάτων που διαμορφώνουν το τοπίο της μόδας είναι οι trends forecasters. Αυτοί είναι που συμβουλεύουν για τις κατευθύνσεις που πρέπει να ακολουθήσουν οι οίκοι-πελάτες τους τουλάχιστον δύο χρόνια πριν οι τάσεις κάνουν την εμφάνισή τους στις συλλογές των σχεδιαστών και στις κολεξιόν των καταστημάτων. Η επιστροφή των ’50s και των ’60s, των flappers, των ’70s, των ’80s και από αυτήν τη σεζόν και των ’90s και ο τρόπος που κάθε σχεδιαστής τα ερμήνευσε δεν ήταν, στην ουσία, παρά οι ανάγκες που οι μυστικοσύμβουλοι των οίκων πρόβλεψαν πως θα προέκυπταν.
Στη συνέχεια, στο εξωτερικό τουλάχιστον, οι sales agents αναλαμβάνουν να προωθήσουν τα σωστά κομμάτια των κολεξιόν στα σωστά σημεία πώλησης, ενώ ταυτόχρονα απέναντί τους οι buyers των καταστημάτων πληρώνονται για να εξασφαλίζουν πως κανένα από τα κομμάτια κλειδιά της σεζόν δεν θα λείπει από τις βιτρίνες τους αλλά και exclusive σειρές ή κομμάτια. Έπειτα οι creative managers οίκων και πολυκαταστημάτων καλούνται να συνθέσουν outfits που αντανακλούν το προφίλ κάθε brand σε προθήκες πάσης φύσεως. Και όλα αυτά για να έχουμε έναν καλό λόγο να μπούμε στα μαγαζιά και πολύ περισσότερους που θα φτάσουν μαζί μας στο ταμείο ως απαραίτητα για το νέο look μας.
«Οι trends forecasters αποκωδικοποιούν αυτό που βλέπουν και βοηθούν τις εταιρίες ένδυσης ώστε να παράξουν αυτό που θα ζητηθεί και στα χρώματα που θα προτιμηθούν πιο γρήγορα και εύστοχα από τον ανταγωνισμό. Άρα δεν αλλάζουν αυτό που πρόκειται να συμβεί ή αυτό που έρχεται αλλά μπορούν με μια καλύτερη οπτική και βαθιά γνώση να δείξουν αυτό που δεν φαίνεται καθαρά ακόμα», λέει η creative consultant Κάτια Τρακαδά, η οποία διδάσκει στο Fashion Workshop by Vicky Kaya στον τομέα του Fashion Commerce, Fashion Marketing και Trends Forecasting.
Οπότε η συμμετοχή μας στη δημιουργία όσων έχουν τελικό αποδέκτη εμάς ως καταναλωτές είναι μεγάλη «γιατί αυτό που ζούμε και θέλουμε καθορίζει τι θα δούμε στα ράφια. Βέβαια αυτό συμβαίνει ώστε η βιομηχανία της μόδας -που είναι από τις πιο κερδοφόρες στον κόσμο- να έχει πολύ μεγάλο κέρδος. Παρ’ όλα αυτά, οι άνθρωποι κάνουν επιλογές με βάση αυτό που έχουν μάθει και διδαχτεί, οπότε όλα είναι κύκλος. Στο πρακτικό κομμάτι ο καταναλωτής έχει μεγάλη επιρροή, με αποτέλεσμα να αποτελεί για τις διεθνείς αλυσίδες ένδυσης βαρόμετρο του τι θα προχωρήσει και τι θα αποσυρθεί άμεσα από τα καταστήματα. Η δυναμική του καταναλωτή, λοιπόν, είναι μεγαλύτερη από ποτέ άλλοτε», εξηγεί η Κάτια Τρακαδά. Όμως, πώς καταφέρνουν οι trends forecasters να δουν καθαρά τις επόμενες τάσεις μέσα στον ωκεανό των στοιχείων και των πληροφοριών;
Αντιμέτωποι με τα κύματα
Σύμφωνα με την Τσέλσι Ρούσο, συγγραφέα του βιβλίου Fashion Forward, A Guide To Fashion Forecasting (Μπροστά από τη μόδα, Οδηγός πρόβλεψης μόδας, εκδ. bloomsbury.com), «η μόδα κινείται σε κύκλους ή, για να περιγραφεί με μεγαλύτερη ακρίβεια, όπως τα κύματα. Φανταστείτε να στέκεστε στην ακτή παρακολουθώντας τα κύματα στον ωκεανό. Μερικά είναι ήπια και ρυθμικά, άλλα δυνατά και ορμητικά. Κάποια κορυφώνονται σε μεγάλα ύψη κι άλλα φουσκώνουν απαλά. Παρομοίως οπτικοποιούνται και τα κύματα της μόδας».
Την άποψη αυτή συμμερίζεται και η Κάτια Τρακαδά που συμπληρώνει πως «όταν μια τάση έρχεται μια άλλη φεύγει, ενώ μια τρίτη είναι στα μισά του δρόμου και μια τέταρτη έχει κουράσει και έχει γίνει προϊόν για τους πιο αργούς και αδιάφορους ως προς τη μόδα. Επίσης υπάρχουν τάσεις που εμείς δεν βλέπουμε ποτέ (όπως το να βγαίνεις με την πιτζάμα -Λονδίνο) ή τάσεις που εξαφανίζονται πολύ γρήγορα (π.χ., οι μπλούζες με τα μουστάκια). Βέβαια υπάρχουν και megatrends που διαρκούν μία δεκαετία (sheepskin μπότες) ή κλασικά προϊόντα που ξεπερνούν οποιαδήποτε τάση (π.χ., το Chanel ταγέρ)».
Τώρα, το τι γίνεται μόδα εξαρτάται από πολλές παραμέτρους, όπως τo zeitgeist, δηλαδή το πνεύμα της εποχής: το τι φορούν οι μεταρρυθμιστές (innovators) τηs μόδας, οι ρυθμιστές του cool, οι άνθρωποι που τολμούν και βρίσκονται σε επαφή με τη γενικότερη κοινωνική κατάσταση. Το ποια ρούχα εξυπηρετούν τις κοινωνικές διευθετήσεις (η ηγετική θέση που κατέκτησε στα ’80s η γυναίκα στη δουλειά απαιτούσε τα ρούχα της να έχουν δυναμική και όγκο για να δηλώσουν την υπεροχή της, οπότε το power dress ήταν μια κοινωνική διευθέτηση). Τα συμφέροντα της βιομηχανίας μόδας, π.χ., ποιο ύφασμα είναι σε στοκ και πρέπει να πωληθεί. Την αγορά, δηλαδή ποιο κομμάτι της αγοράζει περισσότερο με βάση τα δημογραφικά και οικονομικά στοιχεία, π.χ. η μεσαία τάξη στα ’50s, η νεολαία στα ’60s, οι tweens (10-12 ετών) στα ’00s. Από χώρες με υψηλή κατανάλωση σε είδη μόδας, π.χ. η Κίνα και η Ρωσία με καιρικές συνθήκες που πλέον τοποθετούν τις γούνες στα καλοκαιρινά πρετ-α-πορτέ. Ακόμα εξαρτάται από τεχνολογικούς παράγοντες, όπως νέες τεχνικές παραγωγής υφασμάτων, αστάθμητους παράγοντες, π.χ. πυρκαγιές ή φυσικές καταστροφές που επηρεάζουν την παραγωγή πρώτων υλών, κινηματογραφικές ταινίες και τηλεοπτικές σειρές με επιρροή, π.χ. Matrix, Game of Thrones.
Επίσης, το περιθώριο έχει το δικό του σημαντικό ρόλο όπως αναλύει η Κάτια Τρακαδά. «Το χιπ χοπ, το πανκ, το homeless chic φανερώνουν την τάση του δυτικού ανθρώπου να νιώθει συμμέτοχος συναισθηματικά με ό,τι συμβαίνει γύρω του και να ενδυθεί το ρόλο χωρίς, όμως, ποτέ να βρίσκεται ο ίδιος σε αυτήν τη θέση. Οι fashion bloggers ξεκίνησαν από το περιθώριο κοινοποιώντας μέσα από τα blog τους ό,τι θεωρούν αντίδραση σε αυτό που ονομάζουμε μόδα και περιοδικά μόδας, και άρα επηρεάζοντας τα πράγματα ως μια έκφραση της κοινωνίας, αλλά σήμερα καταλήγουν να λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο.
Όλα τα παραπάνω και πολλά πολλά ακόμα καθορίζουν τι θα γραφτεί στα περιοδικά, ποια πρότυπα ομορφιάς θα προτιμηθούν (μοντέλα) και, τέλος, τι θα φανεί στις πασαρέλες: χρώματα, υφάσματα, αναφορές σε εποχές και στιλ, πολυτέλεια ή απλότητα. Τα τελευταία χρόνια έχουμε περάσει σε συνθήκες που ευνοούν το vintage γιατί φέρνει τον καταναλωτή σε επαφή με το παλιό και το αυθεντικό. Έχουμε κάνει στροφή από το σοβαρό και το μελετημένο λουκ στο anything goes (όλα ταιριάζουν), από το what’s in (τι είναι in) στο what works (τι λειτουργεί), από το βιομηχανοποιημένο στο χειροποίητο, από το καθαρά εμπορικό στο ηθικό προϊόν αλλά και από τη σοβαρότητα στο χιούμορ με επικεφαλής τη Μιούτσια Πράντα και τον Καρλ Λάγκερφελντ», συνοψίζει η Κάτια Τρακαδά.
Στο δρόμο για το μαγαζί
Αλλά ποιος θα επιλέξει τελικά τι θα μπει στο μαγαζί -και θα πουλήσει; Εδώ τη σκυτάλη αναλαμβάνει ο fashion buyer, ο άνθρωπος που καλείται να γεμίσει τα ράφια με όσα θα τα κάνουν να αδειάζουν με τη μεγαλύτερη δυνατή ταχύτητα. «Υπάρχουν αρκετά χαρακτηριστικά που πρέπει να διακρίνουν ένα άτομο που επιθυμεί να εργαστεί ως buyer. Μερικά από αυτά είναι ο ενθουσιασμός και η διορατικότητα, η αποφασιστικότητα και η σωστή κρίση, η δημιουργικότητα και η αναλυτική σκέψη. Κάποια από αυτά μπορούν να αποκτηθούν μέσω της εμπειρίας ενώ άλλα όχι. Οι σχέσεις του με τους προμηθευτές πρέπει να είναι πολύ στενές και οι διαπραγματευτικές ικανότητές του άριστες. Πρέπει να έχει την ευελιξία να μπορεί να ταξιδεύει στο εξωτερικό και να αποδίδει υπό πίεση, διότι σε κάποιες περιόδους ο όγκος εργασίας είναι αρκετά μεγάλος, με υψηλές απαιτήσεις», εξηγεί η Γιάννα Πατσιά, senior buyer των πολυκαταστημάτων Attica.
Και καθώς οι παραγγελίες είθισται να πραγματοποιούνται έξι έως οχτώ μήνες νωρίτερα από την αλλαγή της εκάστοτε σεζόν, ο buyer «πρέπει να προβλέψει τις τάσεις της και να προβεί στην επιλογή των ειδών που θα καλύψουν τις ανάγκες των πελατών του. Για να επιτευχθεί αυτό απαιτείται εκτενής ανάλυση των στοιχείων πωλήσεων και συνεχής συνεργασία με το τμήμα πωλήσεων», συνεχίζει η Γιάννα Πατσιά, που δεν επιτρέπει στο δικό της στιλ να επηρεάζει το αποτέλεσμα της δουλειάς της. «Η προσωπική αισθητική είναι αλληλένδετη με τις επιλογές μου αλλά όχι και το προσωπικό μου στιλ. Είναι πολύ σημαντικό να διαχωρίζεις τον εαυτό σου από τις επιλογές που κάνεις για το κατάστημα. Προκειμένου να το επιτύχεις αυτό απαιτείται γνώση και εξοικείωση με τη συλλογή κάθε φίρμας, του target group (της ομάδας-στόχου) στο οποίο απευθύνεται και των αναγκών του πελάτη».
Η πρόβλεψη της Πατ Τάνσκι, Creative Director της αμερικανικής εταιρίας προβλέψεων Doneger Creative Services, για τα επόμενα χρόνια είναι μια τάση που αποκαλεί utility (χρησιμότητα) και θα λειτουργήσει σαν αντικαταστάτης του ντένιμ που έχει κατακλύσει την αγορά. «Το utility trend μπορεί να περιγραφεί ως εναλλακτική του ντένιμ διαθέτοντας ένα μείγμα στρατιωτικού στιλ και casualwear». Όσες σηκώνουν τώρα το φρύδι τους με σκεπτικισμό κρίνοντας την πρόβλεψη στον αντίποδα του εκλεκτικισμού, ας θυμηθούν τη διάσημη ρήση της Σανέλ πως «μια μόδα που δεν φτάνει στους δρόμους δεν είναι μόδα».
woman.in.gr
LIVE: Παναθηναϊκός – Ολυμπιακός
LIVE: Παναθηναϊκός – Ολυμπιακός. Παρακολουθήστε live στις 15:00 την εξέλιξη της αναμέτρησης Παναθηναϊκός – Ολυμπιακός για τον 4ο τελικό της Α1 μπάσκετ γυναικών.
Ακολουθήστε το in.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232442